- 07 februari 2020
- Door Peter De Puysseleyr
- | 6 min. leestijd
- | Bron: Architect
DUURZAAM BOUWEN MET BETONNEN DUBBELE WANDEN
DUBBELE WAND MAAKT BETONBOUW EENVOUDIGER EN MEER RENDABEL
Premuren of dubbele wanden zijn een snelle en economische oplossing voor zo goed als elk type muur. Door enkele eenvoudige uitvoeringsregels te respecteren, kunnen er wanden van een uitstekende kwaliteit gerealiseerd worden, die op de werf slechts een minimale afwerking vragen.
PREMUREN
Dubbele wanden of premuren bestaan uit twee platen van glad gewapend industrieel beton die met tralieliggers aan elkaar verbonden zijn. De in de fabriek vervaardigde platen vormen de buitenzijde van de wand, en door de manier van fabriceren zijn beide kanten bekistingszijdes. Op de werf worden de wandelementen volgens een plan gemonteerd. Voor muren met normale hoogte volstaan enkele schoren om de dubbele wanden tijdens de montage op hun plaats te houden. De holle ruimte tussen de wanden wordt daarna met beton volgestort. Het resultaat is een solide constructie, een monolithische wand met gladde buitenzijden.
Men dient zich er echter wel van bewust te zijn dat dubbele wanden onder de noemer 'glad grijs industrieel beton' vallen. De glad bekiste wanden zijn weliswaar glad en effen, maar er kunnen zich steeds enige imperfecties op het oppervlak bevinden, waardoor er aan de hogere eisen, gesteld aan architecturaal beton, niet voldaan kan worden.
Toepassingen
De toepassingen situeren zich op elk bouwkundig terrein. Zowel in de burgerlijke bouwkunde, de utiliteitsbouw, de kantoorbouw, de waterbouw en de woningbouw als de industriebouw worden deze veelzijdig inzetbare elementen toegepast. Premuren kunnen gebruikt worden voor de constructie van vloeistofdichte wanden (bv. ondergrondse parkeergarages, zwembaden, tunnels en kokers), keerwanden, dragende scheidingswanden en ook van dubbele geïsoleerde wanden.
Dankzij hun hoge afwerkingsgraad, in combinatie met een aanzienlijke rendementsverbetering en een substantiële vermindering van investeringen, o.a. in bekisting en materiaal, zijn premuren bijzonder interessant. Bovendien zijn ze snel plaatsbaar: alvorens ze volgestort worden, zijn ze relatief licht van gewicht, en ze zijn standaard voorzien van aanhechtingspunten voor schoren.
Voordelen
Dubbele wanden hebben een groot aantal voordelen. De bekisting en de daarbij horende investeringen en onderhoudskosten worden overbodig. Ze bieden een hoog rendement en het uitzicht is een gegarandeerd gladde afwerking. Verder is de productie weersonafhankelijk. Verschillende onderdelen kunnen vooraf worden ingebouwd en de bouwtijd wordt ingeperkt. Met dezelfde personeelsbezetting kunnen er met andere woorden meer werven afgewerkt worden.
MAATWERK
Dubbele wanden worden altijd op maat gemaakt en vormen aldus geen stockproduct. Uitgaand van de architecturale plannen en de wapeningsplannen van het studiebureau, wordt er bij de producent van de dubbele wanden een productietekening (productieplan) opgemaakt. Deze productietekening wordt vervolgens voor goedkeuring naar de klant gestuurd. Na het aanbrengen van eventuele gevraagde aanpassingen kan de productie een aanvang nemen.
Afmetingen
De twee samengestelde breedplaten kunnen elk een verschillende vorm of afmeting hebben, allerlei openingen en doorvoeren bevatten en zelfs voorzien worden van ingestorte onderdelen. De afmetingen van buiten- en binnenschil kunnen verschillend zijn en vormen een basiseigenschap van dit systeem. Een hogere buitenschil voorkomt bv. het stellen van een randkist voor de verdiepingsplaat. Een bredere buitenschil is uitermate geschikt bij hoekverbindingen.
De schilafmetingen variëren van een minimale dikte van 5 cm tot 8 cm. De totale wanddikte varieert van minimaal 19 cm (5/9/5) tot 40 cm. Op vraag kunnen er ook wanddiktes van 50 cm of meer bekomen worden. Het betongewicht per m², bij een schildikte van 5 cm, bedraagt 250 kg. Het betongewicht per m² en per centimeter meerdikte bedraagt 50 kg.
De maximale over de weg transporteerbare hoogte bedraagt 3,5 m (occasioneel 3,7 m), op een lengte van ± 9 m. Via een kantelblok kan men aldus deze in horizontale stand vervoerde elementen op de werf tot 9 m hoge elementen omvormen.
Het kantelen van de betonplaten gebeurt – na het vervoer in horizontale toestand – op de werf met behulp van een kantelblok
Uitsparingen en doorvoeren
De uitsparingen kunnen per schil anders zijn. Uitsparingen voor deuren, balken, ramen, leidingen, wapeningen en andere toepassingen zijn mogelijk. Ook doorvoeren door de wanden voor ventilatie, gas, water, elektriciteit en dergelijke zijn mogelijk, en doosjes voor stopcontacten, al dan niet voorzien van de nodige leidingen, kunnen vooraf ingebouwd worden.
Staboxen zijn ingewerkte inox dozen waarin zich een uitplooibewapening bevindt - wachtdozen met betonbewapening die uitgeplooid kan worden, zeg maar. Deze stekkenbakken of 'staboxen' zijn nodig om de verbinding tussen dubbele wanden en andere, al dan niet prefab, onderdelen te realiseren. De wanden kunnen als balk fungeren mits het instorten en/of bijleveren van de juiste wapeningskorven.
Geïsoleerde premuren
Een innovatie vormen de dubbele wanden met geïntegreerde isolatie. Dit type van dubbele wanden is voorzien van een laag isolatiemateriaal aan de binnenkant van de buitenste schil. Om koudebruggen te voorkomen, worden hierbij geen normale stalen tralieliggers gebruikt. In plaats daarvan worden er geonduleerde kunststofverbindingen of koolstofafstandshouders toegepast.
EIGENSCHAPPEN
Betonkwaliteit
De platen van premuren worden vervaardigd in betonkwaliteit C30/37 (betonnorm). Voor het vulbeton (opgietbeton) wordt minimaal C25/30 (vloeibeton) voorgeschreven met een minimale vloeibaarheidsgraad 3.
Dubbele wanden worden altijd geproduceerd in een sterk gecontroleerde fabrieksomgeving, waar de temperatuur toelaat om beton onder optimale omstandigheden te verwerken. Dit betekent dat er het gehele jaar door een productie is.
Brandwerendheid
De brandweerstand is afhankelijk van de totale dikte van de wand en de betondekking op de hoofdwapening. De fabrikanten kunnen de brandweerstand volgens de norm van uw keuze steeds realiseren. De brandwerendheid van premuren kan bepaald worden door een berekening of beproeving. Indien geen van beide beschikbaar is, mag er naar analogie uitgegaan worden van een tabel.
Akoestiek
Door het grote soortelijke gewicht van de betonnen wand kan er gemakkelijk voldaan worden aan de strengste eisen van de nieuwe akoestische norm NBN S01-400-1:2008. Twee naast elkaar geplaatste dubbele wanden met daartussenin een luchtvoeg van 5 cm vormen een ontkoppelde akoestische bouwstructuur. Deze oplossing wordt bijvoorbeeld bij de bouw van cinema's toegepast.
IN DE PRAKTIJK
Voorbereiding
Bij het plaatsen op de werf worden de dubbele wanden over een verticale uitstekende wachtwapening (koppelwapening) op afstandshouders (onderlegplaatjes) geplaatst, die oneffenheden in de vloer opvangen. De voeg tussen de wand en de vloer bedraagt meestal 3 cm. De wanden worden op vier plaatsen genivelleerd, onder beide schillen op 50 cm van de uiteinden van de wand.
Storten
Het stortklare beton dient per laag van 60 cm gestort te worden. De lucht wordt uit de gestorte laag verwijderd, en het beton verdicht, door het gebruik van trilnaalden. Men mag nooit lagen storten van meer dan 60 cm hoog, laat staan dat men de volledige hoogte ineens zou volstorten, omdat de aldus ontstane spatkrachten de dubbele wandconstructie uit haar verband zouden trekken. Voor een goede vulling is het uiterst belangrijk om de eerste 60 cm op te vullen met fijn beton, om daarna over te gaan tot beton met gewone granulaten 4/14 of 7/20 bij grotere stortopeningen.
Tussen twee naast elkaar geplaatste dubbele wanden dient men voor het storten steeds een voegwapening te plaatsen. Deze voegwapening is een verticale wapeningskorf en vormt de verankering tussen de naast elkaar staande dubbele wanden.
In de winter, wanneer de weersomstandigheden op de werf niet meer toelaten om beton te storten, kan men als aannemer wel nog steeds de volledige constructie aan de hand van dubbele wanden optrekken. Het storten van het beton kan dan uitgesteld worden tot de buitentemperatuur opnieuw hoog genoeg is.
Afwerking
De buitenzijden van dubbele wanden zijn glad bekist. Deze gladde buitenwanden kunnen onbekleed gelaten worden of kunnen met een dunpleister of spuitplamuur van enkele millimeters dik afgewerkt worden. Voor men de pleisterlaag aanbrengt, dient men de verticale voegen tussen de dubbele wanden nog op te vullen met een speciale mortel.
WETGEVING EN NORMERING
De specifieke eisen waaraan premuren moeten voldoen, worden beschreven in de Technische Voorschriften NBN B 21-612:2010 en NBN EN 14992:2007 (+ AC:2013). Deze normatieve documenten vormen de basis voor de toekenning van het BENOR-merk voor premuren. Via Febredal kan men tevens de brochure 'Uitvoering van dubbele wanden, code van goede praktijk' bekomen. In dit document worden alle belangrijke praktische richtlijnen op een grafische wijze opgesomd om dubbele wanden op een correcte wijze uit te voeren.
